معرفی واحدهای اندازه گیری در گیلان

واحدهای اندازه گیری در گیلان

به گزارش پایگاه خبری گلونی:در گذشته برای اندازه گیری زمین، مواد غذایی، پارچه و… از واحدهای مختلفی استفاده می شد واحدهای اندازه گیری قدیم در گیلان به شرح زیر هستند

معرفی واحدهای اندازه گیری در گیلان

واحدهای اندازه گیری سطح

درز

در گذشته زمین را بر حسب درز اندازه می‌گرفتند. هر درز به اندازه‌ی تقریبی ۱ (یک) مترمربع بود. معمولاً برای اندازه‌گیری زمین کشاورزی بکار می‌رفت.

برای این کار زمین را بر حسب مقدار شالی، گندم و یا جو درو شده، به اندازه‌ای که در یک مشت دست جای می‌شد محاسبه می‌کردند.

بنابراین هر ۱۲ مشت محصول درو شده یک درز به حساب می‌آمد. و یا به تعبیر دیگر مقدار مساحت زمینی که ۱۲ مشت محصول بتواند از آن برداشت شود را یک درز می‌گفتند.

 جریب

هر ۰۰۰/۱۰ متر را یک جریب یا یک هکتار می‌گفتند.

 کله

هر کله معادل ۵۰۰ متر و یا به عبارتی ۵۰ درز می‌شد.

 چوبکه

چوب کوچک و باریک به طول حدود یک متر است که از آن برای اندازه‌گیری زمین به کار می‌رفت.

 قدم

هر قدم تقریباً‌معادل یک متر است. که برای اندازه‌گیری زمین استفاده می‌کردند. فردی که این کار را انجام می‌داد به او مسّاح می‌گفتند.

مسّاح در هنگام اندازه‌گیری پاها را کاملاً کشیده و از هم دور می کرد. که فاصله بین دو پا یا یک قدم را یک متر حساب می کردند.

برای اندازه‌گیری زمین با قدم معمولاً مساح را از بین افراد بلند قد انتخاب می کردند.

طناب یا لافن

از طناب یا لافن برای اندازه‌گیری زمین استفاده می‌کردند. برای اندازه‌گیری ابتداء طناب را به فاصله‌ی هر یک متر توسط چوبکه اندازه گرفته و با نخی آن را گره می‌زدند.

در اصطلاح توشکه می‌گفتند. زمانی که تمام قسمتهای طناب را یک متر به یک متر تقسیم کرده روی هر ۲۰ گره یک گره بزرگتری زده که به آن گل می گفتند.

جنس طناب از کنف بوده که عموماً در محل تهیّه می‌شد.

برای اندازه گیری، زمین را هر ۲۰ متر اندازه می‌گرفتند. و از آنجایی که در گذشته عرض زمین‌های کشاورزی باریک بوده، مساح ابتداء طول زمین را اندازه می‌گرفت.

تعداد گل‌ها را با هم جمع‌زده و مساحت زمین را حساب می‌کرد.

در گذشته مسّآحانی همچون، مرحوم میرزا عبدالوهاب و عبدالعلی و پیرو نظری در لاهیجان زندگی می‌کردند.

بنا به گفته‌ی اهالی لاهیجان مساحان یک دسته طناب یا اصطلاحاً گرک در دست داشته و همیشه با خود حمل می کردند.

 باند

در واحدهای اندازه گیری در گیلان تقسیم بندی زمین به صورت باند در زمانی صورت می‌گرفت که:

فرد به طور تقریبی و بدون اندازه‌گیری دقیق، بسته به نوع و مقدار آن، زمین را به چندین باند تقسیم می‌کردند.

معمولاً ۱ تا ۱۵ متر را شامل می‌شد. اغلب در گذشته مالکین به دلیل ارزان بودن قیمت زمین آن را بدین شیوه به فروش می‌رساندند.

واحد اندازه‌گیری طول:

 زر

زر در واحدهای اندازه گیری در گیلان معادل یک متر است.

  گز

یک گز در واحدهای اندازه گیری در گیلان به طور تقریبی ۱ متر است. که برای اندازه‌گیری طول پارچه به کار می‌رود.

  الش

این واحد اندازه‌گیری تقریبا ً‌نیم متر بوده که از آرنج تا بزرگترین انگشت دست را شامل می‌شود.

 چوبکه

چوب کوچک و باریک به طول تقریبی یک متر یا ۲ الش بود.

 قبضه

قبضه یا مشت یکی دیگر از واحدهای اندازه‌گیری طول است. هر ۱۲ قبضه یک متر است.

اوزان سنتی در گذشته به ترتیب ذیل عبارتند از

 خروار

معادل ۳۰۰ کیلو است.

 باراسب

مقدار باری بوده است که یک اسب بتواند آن را حمل کند، که معادل ۱۵۰ کیلو یا ۲۵ درز (هر درز شامل ۱۲ مشت شالی است که در دست یک فرد جای می گیرد) است.

 گیروانگه

یک گیروانکه معادل ۹۰۰ گرم است. هر ۱۵ گیروانکه حدوداً یک من یا ۶ کیلو است.

 چتفر

یک نوع سنگ که معادل ۱۰۰ گرم بوده و اغلب برای اندازه‌گیری دوشاب، کره و … استفاده می‌شد.

 سیر

یک سیر معادل ۷۵۰ گرم است. و بیشتر برای اندازه‌گیری پنیر و کره بکار می‌رفت.

نخود

۳۸/۴ چهارگرم و ۳۸ سوت برابر با یک نخود است.

 دوزه

معادل گرم بود.

پایان پیام