پیشینه تاریخی لاهیجان
به گزارش پایگاه خبری گلونی: تاریخ شهرستان لاهیجان پر از فراز وفرودهای بزرگ است.
گذشته لاهیجان
لاهیجان از قدیمی‌ترین شهرهای گیلان است، بنای اولیه ی آن قلعه‌ای است که در شش کیلومتری شرق لاهیجان فعلی (به طرف لنگرود) گویا در زمان اشکانیان ساخته شده است.
این قلعه پناهگاه سپاهیان فرهاد چهارم در جنگ با سلوکی‌ها بوده است و به این دلیل دارالامان یا دارالاماره به معنی پناه دهنده خوانده شده است. کهن دژ یا قلعه‌ی دارالامان تا قرن هفتم هجری پا بر جا بود و بعد از حمله‌ی مغول رفته رفته ساختمان آن رو به نابودی رفت تا امروز که از آن به عنوان معدن استفاده می‌گردد.
در این زمان دریای کاسپین تا دامنه‌ی کوهی که قلعه روی آن بنا شده بود، ادامه داشت و خود دلیلی به استقرار قلعه در این مکان است. چه بنای آن از یک طرف به کوه و از طرف دیگر به دریا محدود می‌گشت، در حال حاضر فقط آثار قسمتی از حصار و آب انبار آن باقی مانده است.
پیشینه تاریخی لاهیجان در زمان حکومت ساسانی
در زمان حکومت ساسانی شهر از کهن‌دژ (قلعه دارالامان) به قسمت جنوبی شهر مستقر گردید و شهر در این دوره از سه قسمت کهن دژ (مقر فرماندهی) ـ شهرستان (محل سکونت پیشه وران ـصنعت‌گران و کشاورزان) و بازار که خارج از حصار قلعه شکل گرفته و محل داد و ستد و ارایه‌ی ابزار و ادوات جنگی بود.
از چگونگی بافت فیزیکی شهر در این دوره اطلاع دقیقی در دست نیست به نظر می‌رسد، در این دوره در قسمت جنوب شهر کنونی (محله میدان و شعربافان) وجود داشت. بازار آن دارای مغازه‌هایی بود که به ساختن ادوات جنگی و سوزن سازی اشتغال داشتند.
در قسمت شمال غربی شهر میدان بزرگی به عرض بالغ بر صد متر (میدان کنونی بازار) که محل سان و رژه‌ی سربازان بود قرار داشت، در جبهه‌ی غرب این میدان معبد و آتشکده‌ای وجود داشت که امروزه مسجد جامع جای‌گزین آن شده است.
استخر با وسعتی حدود سه برابر وسعت کنونی در شمال شرقی شهر قرار داشت در حال حاضر هیچگونه اثری به جز قسمتی از مسجد جامع که به اتاق کبری مشهور و به نظر می‌رسد گویا منسوب به آتشکده‌ی ساسانی می‌باشد از بنای شهر در این دوره باقی نمانده است.
پیشینه تاریخی لاهیجان
در کتاب جغرافیای عمومی حدود العالم که در قرن چهارم (۳۷۲ هـ.ق) نگارش یافته نامی از شهرستان لاهیجان نیامده است. در آن کتاب قسمت شرقی گیلان به هفت ناحیه به شرح ذیل تقسیم شده است ۱ ـ لافجان (لافمجان امروزی) ۲ ـ میالفجان ۳ ـ کشک جان ۴ ـ برف‌جان ۵ ـ داخل ۶ ـ تجن ۷ ـ چمه. این اسامی با اندکی تغییر و تحریف هنوز هم در قسمت شرقی گیلان باقی مانده است.
در یادداشت‌های خواجه اصیل‌الدین زوزنی (۶۵۰ هـ.ق) نام لاهیجان ذکر شده است.
در آنجا آمده درباره پیشینه تاریخی لاهیجان آمده است: اولین ناحیه‌ی شرقی گیلان خطه‌ی لاهیجان است و قوم آن ناصری مذهب هستند. حمدالله مستوفی در سال ۷۳۱ هـ. ق در باب بیستم از نزهه القلوب می‌نویسد: گیلانات و آن دوازده شهر است از اقلیم چهارم بر کنار دریای خزر … معظم بلاد آن لاهیجان و فومن و دیگر جیلانات با یکی از این دو درست باشند.
در دوره‌ی اسلامی، سازمان‌های دینی نیز در شکل‌گیری شهر تأثیر گذاشتند و عاملی بر ایجاد شهر شدند.
از بدو پیدایش اسلام تا قرن هفتم چگونگی تغییرات بافت فیزیکی شهر لاهیجان بر ما روشن نیست. از سال ۱۷۴ هـ.ق تا ۷۴۹ هـ. ق در لاهیجان سادات زیدی مشهور به سادات متقدمه و از سال ۷۴۹ هـ. ق تا ۱۰۰۰ هـ . ق سادات متأخر مشهور به سادات کیایی حکمرانی می‌کردند.
مستوفی در قرن هشتم هجری قمری (برابر با قرن چهارم میلادی) لاهیجان را به صورت شهری خوش قواره توصیف می‌کند و می‌گوید که ابریشم بسیار در این جا تولیدمی‌شود، منطقه‌ای است برنج
خیز که غله نیز در آن به عمل می‌آید. هم چنین مرکبات، توسرخ و سایر میوه‌های گرمسیری در آنجا به دست می‌آید.
پایان پیام
