چایکاری در لاهیجان
به گزارش پایگاه خبری گلونی: یکی از عمده ترین محصولات کشاورزی در لاهیجان چای است و آماده سازی باغ چای از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
چایکاری در لاهیجان
آماده سازی
کار آماده‌سازی باغ چای پس از خاتمه یافتن برداشت محصول پائیزه شروع می‌شود. برای آماده سازی باغ چای، اولین کارهرس است. هرس انواع مختلفی دارد.
بوته‌های جوان احتیاج به هرس ندارد و هرس تقریبا هر ۵ سال یکبار انجام می‌شود.
بعد از هرس‌نوبت به شخم زمین می‌رسد. شخم زدن در دو مرحله انجام می‌شود و زمین بین بوته‌های چای راشخم می‌زنند .
۱ ـ شخم اول: در اول پاییز و بعد از برداشت محصول زده می‌شود
۲ ـ شخم دوم: نزدیک عید و یا اول بهار زده می‌شود .
بعد از شخم به زمین کود و سم می‌دهند، ۲۰ روز یا یکماه که از شخم دوم گذشت «بلو» می‌زنند. به این صورت که تکه‌های گِل و کلوخ سفت بزرگ و کوچک را توسط وسیله‌ای بنام «بلو»خورد می‌کنند و علفهای هرز را از بین می‌برند.
کشاورزی که تمام مراحل گفته شده را خوب انجام دهد، کار آماده سازی باغ چای را کامل انجام دهد و به باغش مرتب برسد، می‌تواند هر ۱۵روز یکبار چای بچیند.
از طرف سازمان چای نیز به چایکاران وام داده می‌شود. پس از برداشت محصول ماهانه ازشان گرفته می‌شود. بعد از آماده سازی باغ چای نوبت به هرس می رسد.
انواع هرس چای
۱ ـ هرس کمربُر: در این نوع هرس بوته‌های چای نصف می‌شود، یعنی نصف دیگر آنرا می‌برند.
۲ ـ هرس ته بُر: در این نوع بوته‌های چای با زمین فقط ۵ سانت فاصله دارد یعنی‌ارتفاع آن ۵ سانت است و بقیه بریده می‌شود. این هرس برای جوان شدن بوته انجام می‌شود.
۳ ـ هرس چَگل بُر: بوته‌هایی که خراب شده‌اند هرس چکل بُر می‌کنند. دراین حالت ارتفاع بوته چای ۱۰ تا ۱۵ سانت است و بقیه بریده می‌شود.
۴ ـ هرس تاریک : این نوع هرس را در مورد بوته‌هایی که در سالهای قبل هرس ته بُر و یاهرس چَگل بُر شده‌اند بکار می‌برند تا این بوته‌ها برای بهره‌برداری در سال دیگر آماده شوند.
دراین حالت از بالای هر بوته حدود ۱۰ تا ۱۵ سانت زده می‌شود.
بعد از هرس ،گونی می‌زدند. بعد از ساطور زدن درجه چای را نیز مشخص می‌کردند.
درجه بندی چای
چای سه درجه دارد. یعنی در روش چایکاری در لاهیجان سه نوع چای به دست می‌آید:
۱ ـ اگر برگهای چیده شده ۲ برگ و یک غنچه باشند درجه اول است
۲ ـ اگر برگهای چیده شده ۳ برگ و یک غنچه باشد درجه ۲ و ۳ است
امروز برگهای چای را چایکاران به کارخانجات چای می‌فروشند و آنها برگ سبز چای را طی‌عملیاتی به چای خشک تبدیل کرده، بسته‌بندی می‌کنند و به بازار می‌فرستند.
تبدیل برگ سبز چای به چای خشک
در قدیم که کارخانجات چای خشک کنی وجود نداشت کسانیکه باغ چای داشتند. جایی را به عنوان پلاس درست می‌کردند. یعنی برگها را پهن می‌کنند تا خشک و پژمرده شود بعد از پلاس کارگر می‌گرفتند تا برگهای چای را مالش دهند. مالش برگهای چای در ظرفی صورت می‌گرفت که‌به آن لاک می‌گفتند. لاک‌ها ظروف چوبی بودند بشکل تشت.
بعد از مالش اطاقی داشتند بنام فرمخامه که تعداد زیادی فرم داخل آن قرار داشت.
فرمها هر کدام سه طبقه داشتند. طبقه‌ها بصورت کشو بود که چای را داخل آنها می‌ریختند. زیر فرمها کوره‌ای وجود داشت که در آن زغال آتش می‌کردند تا گرمای آن باعث خشک شدن برگهای چای شود. جای این کشوها را با هم عوض می‌کردند. مثلا کشوی بالایی را به پایین و پایینی را به بالا انتقال می‌دادند تا همه برگها خوب خشک شوند در بالای فرم لوله‌ای قرار دارد که گرمای اضافی از آن خارج شود. اندازه‌ی این فرمها تقریبی و معمولاً عرض ۸۰ تا ۹۰سانت و طول آن ۱ تا ۵/۱ متر بود.
این وسیله امروزه وجود دارد، ولی از آن استفاده‌ای بعمل نمی‌آید.
پس از خشک شدن برگ چای آنها را با وسیله‌ای بنام ساطور خورد می‌کردند و بعد گونی می‌زدند، بعد از ساطور زدن درجه‌ی چای را نیز مشخص می‌کردند.
این روش چایکاری در لاهیجان بود.
پایان پیام
