فیلم آبادان یازده ۶۰ و روایت رادیو در جنگ
به گزارش گلونی در سی و یکمین روز یکی از شهریورهای سال‌های دور دهه پنجاه، درست در زمانی که بچه‌های خوزستانی با ذوق و شوقی کودکانه کوله مدرسه می‌بستند و مهیای مهری نو می‌شدند، تصمیم و اراده کسانی از آن طرف مرزها، هشت سال از زندگی آنان را پیشاپیش در خاک طمع مدفون کرد.
روزها و ساعت‌های تحمیل‌شده‌ای که بر پیر و جوان و زن و مرد خطه جنوب چهره وحشتناک‌تری از خود نشان داد و زخم عمیق‌تری بر جای گذاشت.
آبادان یازده ۶۰ اولین روایت از آن دوران نیست آخرین نیز نخواهد بود.
دفاعی به امتداد هشت سال کم زمانی نیست که بتوان با چندین و چند اثر تمام جنبه‌های آن را به مخاطب جنگ‌ندیده، نشان داد.
سینمای دفاع مقدس بخش انکارناپذیر سینمای ایران است که از سال ۱۳۶۰ برای ثبت آثار با محوریت جنگ ایران و عراق شکل گرفت.
از فیلم (مرز) در سال ۱۳۶۰ گرفته تا آثار مرغوب و محبوب دهه ۹۰، همچون به وقت شام، تنگه ابوقریب، ویلایی ها و…
آبادان یازده ۶۰ مهرداد خوشبخت روایتی از سی و یک شهریور تا نزدیک شدن نیروهای بعثی به خاک آبادان است که با تمرکز بر اتفاقات و حوادث پیرامون رادیو نفت ملی آبادان بیان می‌شود.
جایی که در ابتدای جنگ گمان می‌رفت باید تخلیه شود و تمام همّ و غم نیروهای انسانی به جنگ تن به تن با دشمن جذب شود اما احساس مسئولیت و ایمان به کار فرهنگی داشتن تعدادی از کارمندان رادیو نفت، باعث شد که ساختمان رادیو در مرکز آبادان به مقری مهم برای حفظ روحیه و تعامل رزمندگان مبدل شود.
مهرداد خوشبخت نویسنده و کارگردان آبادانی این فیلم که فارغ‌التحصیل دوره سینما جوان از خوزستان است، قبلاً نیز در آثاری با موضوع دفاع مقدس همچون به وقت شام نیز (کارگردان دوم) فعالیت داشته است که خود از عشق و عِرق او به این خاک حکایت می‌کند.
نگاه این فیلم به برهه جنگ نگاهی تازه است و مخاطب با جنبه نادیده دیگری از آن دوران روبرو می‌شود. در آثار زیادی به از خودگذشتی‌های جوانان در پشت خاکریزهای خط مقدم اشاره شده است.
اما در این فیلم خوشبخت به پشت میکروفون‌های استودیو ضبط ساختمان رادیو آبادان رفته است و وقایع لحظه به لحظه جنگ را از شروع تا چهل روز بعد از آنجا به تصویر می‌کشد.
نقد فیلم آبادان یازده ۶۰
از جمله زیبایی‌های بصری فیلم که می‌توان به آن اشاره کرد، ترکیب صحنه‌های فیلمبرداری شده با صحنه‌های آرشیوی اما واقعی سال۵۹ است که به فیلم عینیت می‌بخشد.
در سیر آبادان یازده ۶۰ تمرکز بر ارائه یک وضعیت واقعی از جنگ به مخاطب بوده‌است.
قرار دادن یک شخصیت مسیحی و قبلا طاغوتی در بین جوانان انقلابی، حضور افراد عرب زبان در رادیو، کمک‌دهی افرادی با لباسی از قوم لر، همه و همه از واقعیت آن روزهایی حکایت می‌کند که در مقابل دشمن، تفاوت عقیده و فرهنگ و زبان به فراموشی سپرده شده‌است و همه چون یک روح به دفاع از جسم خاکی‌شان پرداخته‌اند.
همه این موارد برای ساخت یک اثر حماسی لازم بوده است اما کافی نه.
آبادان یازده ۶۰ بیشتر به بازگویی اتفاقات آن چهل روز پرداخته است بدون اینکه دستی به سر و روی آن بکشد و و در قالبی داستانی، به آن‌ها انسجام ببخشد.
مخاطب در بین این همه حادثه و حجم بالای اطلاعات گم می‌شود بدون اینکه خط داستانی‌ای را دنبال کند و بتواند پس از پایان، فیلم را با آن به خاطر بسپارد.
فیلمنامه نویس با افزودن رابطه عاطفی بهمن با نامزدش به عنوان موضوع فرعی سعی بر دراماتیک کردن داستان داشته است اما به خوبی از پس آن برنیامده است چراکه هیچ کششی در مخاطب برنمی‌انگیزد.
در بین بازیگران این فیلم نیز جای چند چهره شناخته شده و باتجربه کم می‌نماید! کسانی که با اتکا به پشتوانه حرفه‌ای‌شان فیلم بیشتر به چشم بیاید و بتواند قد بکشد.
در کل آبادان یازده ۶۰ به عنوان یادگاری از آن دوران برای یادآوری مجاهدت‌های شهدای رادیو و انعکاس جنبه‌ای تازه از جنگ تحمیلی ارزشمند است اما بدون لحظه‌های درام و پرکشش سینمایی در رتبه پایین قرار می‌گیرد.
با این وجود یک بار دیدنش به هر ایرانیِ وطن‌پرستی پیشنهاد می‌شود.
پایان پیام
نویسنده: هانیه شریعتی
