حافظ ابرو درباره هرات چه نوشته است؟
به گزارش گلونی در کانال بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار بخشی از نوشته شهاب‌الدین عبدالله حافظ ابرو در جغرافیای حافظ ابرو منتشر شده است. شهاب‌الدین عبدالله حافظ ابرو در جغرافیای حافظ ابرو نوشته است:
هرات
گر کسی پرسد ز تو کز شهرها خوش‌تر کدام؟
گر جواب راست خواهی داد او را گو هری
این جهان چون بحر دان در وی خراسان چون صدف
در میان آن صدف شهر هری چون گوهری
باد شمال مخصوص هری است. در اوّل فصل تابستان به وقتی که باد مطلوب و مرغوب باشد، البته وزیدن گیرد و از طرف شمال باشد، چنان‌که بادگیرهای عمارات از یک طرف بیش نمی‌گشایند.
و میوه‌های خوب از همه نوعی باشد به‌تخصیص انگور صد نوع باشد که هریک را نامی علی‌حدّه است.
حافظ ابرو درباره هرات چه نوشته است؟
شهر هرات را پنج دروازه است: دروازه‌ای که بر غربی شهر است از طرف قبله، آن را عراق خوانند و آنکه بر شرقی شهر است درب خوش گویند و آنکه بر جانب جنوب است به راه سجستان و هندستان از آن طرف روند درب فیروزآباد خوانند و بر دیوار شمالی دو دروازه است: یکی که تردد مردم بدان زیاده است.
آن را درب میدان و درب ملک نیز خوانند و درب برامان نیز خوانند. و یکی دیگر بر شرقی این دروازه قریب به گوشه شهر است آن را درب قبچاق خوانند.
و به غیر از این درب از آن چهار دیگر از هر کدام که درآیند متصل بازار باشد و تا میان شهر که چهارسو است و بر هر دروازه چندین در بزرگ آهنین نشانده.
و عرض دیوار شهر در قدیم که بنیاد نهاده‌اند شصت گز بود و سی گز مرتفع گردانیده. بعد از آن فصیل و مقاتله از خاکریز جدا کرده، هر دیواری دو هزار گز و کسری است.
و دور بیرون خندق فرسنگی گیرند. و مابین دروازه تا گوشه بر روی دیوار برج‌ها نهاده‌اند و چهار برج بزرگ بر چهار ارکان دارد.
دو برج که بر دیوار شرقی است. آنکه بر جانب شمال است برج علی اسد گویند. و آنکه بر جانب جنوب است برج خریق و دو برج که بر دیوار غربی است آنکه بر جانب شمال است برج خاکستر گویند و آنکه بر جانب جنوب است برج شمعانیان خوانند.
[جغرافیای حافظ ابرو: بخش خراسان، شهاب‌الدین عبدالله حافظ ابرو، مقدمه و تصحیح سید علی آل داود، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار، ۱۳۹۹، ج ۱، ص ۱۰۰-۱۰۱]
شعری خواندنی از دکتر محمود افشار در کتاب افغان نامه
پایان پیام
