بیانیه کوروش دوره تازه ای در تاریخ جهان بود
بیانیه کوروش دوره تازه ای در تاریخ جهان بود
به گزارش گلونی عبدالحسین زرین‌کوب در مجله «یغما» نوشت:
روزی که بیانیه کوروش بزرگ در بابل به اطلاع عامه رسید بی‌شک دوره تازه‌ای در تاریخ جهان آغاز شد. با این بیانیه دوره باستانی شرق که در آن قدرت و غلبه پادشاهان آشور و بابل تمام آنچه را که تعلق به اقوام مغلوب داشت عرضه نابودی می‌کرد جای خود را به دوره تازه‌ای داد که در طی آن شاهنشاهان پارس محبت نسبت به اقوام تابع و تسامح در مورد عقاید آن‌ها را به عنوان اصل کشورداری تلقی کردند و نوعی سیاست همزیستی پیش گرفتند که در سایه آن بی آنکه هیچ‌گونه مجاهده خشونت‌آمیزی برای در هم آمیختن عناصر و اقوام نامتجانس حوزه امپراتوری خویش به عمل آورند، از هر قوم و نژاد آنچه را آموختنی و نگه‌داشتنی بود در مجموعۀ فرهنگ ترکیبی خویش وارد کردند.
دنیایی که با بیانیه کوروش بزرگ تولد یافت در عین آنکه البته نمی‌توانست با آن همواره هماهنگ بماند و ناچار گه‌گاه به اقتضای احوال از آن انحراف می‌جست، به‌کلی با دنیای بی‌رحم، خشن و تنگ‌حوصله امپراتوری‌های قدیم شرق تفاوت داشت. برخلاف آشور و بابل که شهرهای دشمن را با تمام مردم و معابدشان عرضه هلاک و فنا می‌کردند، فرمانروایی هخامنشیان حتی در سخت‌ترین انقلاب‌ها اقوام و ملت‌ها را طعمۀ خشم بی‌لگام نساخت. در تمام این دوره نه تمدنی بر دست شاهنشاهان ایران از بین رفت، نه قوم و ملتی نابود شد.
تسامح کوروشی که در تمام دوران هخامنشی بیش و کم برقرار بود، وحدت امپراتوری هخامنشی را تضمین می‌کرد و در عین حال قلمرو شاهنشاهان را به منزله پلی می‌کرد که بین شرق و غرب، بین کهنه و نو، بین دنیای مادی و دنیای معنوی کشیده شده بود، و از این‌همه یک فرهنگ ترکیبی می‌ساخت که تمام قوای نامتجانس حوزه شاهنشاهی را تا حدّ ممکن در آن شریک و بدان علاقه‌مند می‌ساخت. نه‌فقط در آنچه با عقاید و آداب ارتباط دارد این تسامح کوروشی موجب آمیزگاری عقاید دینی و در عین حال مایۀ حفظ احترام متقابل ادیان و عقاید شد، بلکه حتی در آنچه به بازرگانی و صنعت نیز مربوط بود موجب توسعۀ همکاری‌های بین اقوام شد.
منبع: منتخب دهمین جایزه ادبی و تاریخی دکتر محمود افشار.
[«فرهنگ ایران و مسئلۀ استمرار»، عبدالحسین زرین‌کوب، یغما، سال ۲۴، شمارۀ ۸، آبان ۱۳۵۰، ص ۴۵۶-۴۴۹].
پایان پیام
کد خبر : 280787 ساعت خبر : 3:59 ب.ظ