گردشگری

گردشگری اکنون یکی از منابع اصلی درآمد بسیاری از کشورها شده است.

به‌طوری که درآمد حاصل از آن در کشورهای توسعه‌یافته بیشتر از درآمد تولید و فردش منابع معدنی و سخت‌های فسیلی است.

گردشگری سال‌هاست که به یک صنعت بزرگ تبدیل شده است و در سطح آموزش عالی تدریس می‌شود.

کشورهایی هستند که نه تولید داخلی آنچنانی دارند و نه از ذخایر طبیعی بهره‌ای برده‌اند و تنها منبع درآمد آنها گردشگری است.

اکنون گردشگری فقط مسافرت و دیدن یک منطقه تفریحی یا طبیعی نیست و مفاهیم آن بسیار گسترده‌تر شده است.

امروز علاوه بر بازدید و سیاحت، پای تبادلات فرهنگی و تجاری هم به میان آمده است.

این کار یکی از راه‌های رسیدن به دهکده جهانی است.

گردشگری یا توریسم به معنای مجموعه اقدامات و تلاش‌هایی است که طی آن، یک گردشگر دست به جابه‌جایی مکانی می‌زند و تصمیم می‌گیرد که از نقطه‌ای به نقطه‌ای دیگر سفر کند.

همانگونه که توضیح داده شد چنین سفری، علاوه بر داشتن ابعاد تفریحی، به طور خواسته یا ناخواسته می‌تواند نتایج مختلفی را برای فرد و دیگران که در این سفر به نوعی ارتباط پیدا می‌کنند، به همراه داشته باشد.

این مضووع مفاهیم زیاد و شاخه‌های متفاوتی دارد.

اما در نگاه کلی گردشگری در سه دسته طبیعت‌گرا، فرهنگی و ماجراجویانه تقسیم‌بندی می‌شوند که هرکدام زیرمجموعه‌هایی دارند.

مذهبی، تفریحی، درمانی، تاریخی، اکوتوریسم و ژئوتوریسم از مهمترین ریرشاخه‌های این تقسیم‌بندی کلی هستند.

می‌بینیم که این موضوع یک علم است و هر علمی نیاز به آموزش دارد.

گردشگری هم می‌تواند سودده و مفید باشد و هم می‌تواند مخرب.

در سراسر دنیا منابع طبیعی و آثار تاریخی فراوانی به دست گردشگران تخریب شده‌اند.

محافظت و نگهبانی تنها راه محافظت نیست.

گردشگران باید در اثر آموزش‌هایی که دیده‌اند متعهدانه سفر کنند.

اگرچه گردشگری مسئولانه در همه انواع باید رعایت شود ولی بیشتر در طبیعت‌گردی و گردشگری تاریخی تاثیرگذار است.

خسارت به این مقاصد گردشگری در بسیاری از موارد غیر قابل جبران است‌.

هر مکان تجاری، درمانی یا تفریحی را می‌شود بازسازی کرد ولی اگر به یک مجسمه چندهزارساله خدشه کوچکی وارد شود دیگر جبران نخواهد شد.

منابع طبیعی هم به همین صورت است. اگر در اثر گردشگری غیرمسئولانه یک جنگل آتش بگیرد، قرن‌ها طول می‌کشد تا دوباره به حالت سابق بازگردد.

اگر گردشگری مسئولانه وجود نداشته باشد صحبت کردن در مورد گردشگری پایدار در یک منطقه بیهوده است‌.

گردشگری پایدار و استفاده از موهبت‌های صنعت گردشگری زمانی رخ می‌دهد که حفاظت از محیط زیست و مقاصد گردشگری انجام شده باشد.

طبیعت‌گردی مسئولانه بیشتر خود را در اکوتوریسم یا طبیعت‌گردی نشان می‌دهد.

مطابق تعریف انجمن بین‌المللی اکوتوریسم (TIES)، سفری مسئولانه به مناطق طبیعی گفته می‌شود که به حفظ محیط‌زیست و بهبود معیشت مردم محلی کمک می‌کند.

بنا به تعریف اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی (IUCN) اکوتوریسم عبارت از یک سفر و بازدید زیست محیطی مسئولانه از مناطق بکر طبیعی است که به منظور لذت بردن از طبیعت و درک مواهب آن و ویژگی‌های فرهنگی مرتبط با آن انجام می‌شود، به طوری که باعث ترویج حفاظت گردد، اثرات منفی بسیار کمی از جانب بازدیدکنندگان بر محیط به جای گذارد و شرایطی را برای اشتغال و بهره‌مندی اقتصادی و اجتماعی مردم محلی (بومی) فراهم کند.

با این تعاریف مشخص می‌شود مفهوم حفاظت از محیط زیست و گردشگری مسئولانه هم پای تبلیغ و ترویج آن باید به گردشگران آموخته شود.

حتی تعریف مدرن‌تری از این موضوع ‌وجود دارد که اهمیت آن را چند برابر می‌کند.

در تعریف جدید گردشگری مسئولانه آمده است: سفری مسئولانه به مناطق طبیعی به شکلی است که ضمن حفاظت از محیط زیست و حفظ رفاه مردم محلی، شامل تفسیر و آموزش نیز باشد، که آموزش هر دو گروه کارکنان و مهمانان را نیز در برگیرد.

آموزش روش‌های برخورد با طبیعت، زندگی در طبیعت، روش مواجهه با افراد بومی این مناطق باید مورد توجه قرار گیرد چون این موارد و تعاریف زیربنای توسعه پایدار این صنعت هستند.